Η βιοηθική είναι ένας νέος κλάδος, ο οποίος δημιουργήθηκε εξαιτίας της ραγδαίας βιοτεχνολογικής ανάπτυξης στους τομείς της ιατρικής, της βιολογίας και της βιοιατρικής. Ο ορισμός της βιοηθικής πηγάζει από τις ελληνικές λέξεις «βίος» και «ηθική», και έχει ως σημείο εκκίνησής της τον VanRensselaerPotterο οποίος θεωρείται ο πατέρας της βιοηθικής με την αναφορά της λέξης για πρώτη φορά στο βιβλίο του το 1971 «Bioethics: ABridgetothefuture».
Η εν λόγω επιστήμη διερευνά ηθικά ζητήματα και ερωτήματα που αφορούν κυρίως τα δικαιώματα ασθενών, σχέσεις ιατρού-ασθενή και νοσηλευτικού προσωπικού, την έκτρωση, την ανθρώπινη κλωνοποίηση, την ευθανασία, τις μεταμοσχεύσεις, την ευγονία καθώς και άλλα βιοτεχνολογικά και γενετικά θέματα.
Η «βιοηθική» ισορροπεί τον επιστημονικό προσανατολισμό της ιατρικής με τις ανθρώπινες αξίες και έχει στόχο όχι μόνο τη δημιουργία και στήριξη αρχών, αλλά και την καλύτερη κατανόηση των αρχών αυτών .
Οι βασικές αρχές της Βιοηθικής είναι:
Σεβασμός της Αυτονομίας (respectofautonomy)
Μη βλάβη συνανθρώπου (Non-maleficence)
Ευεργεσία (Benefince)
Δικαιοσύνη (Justice).
Μεταμοσχεύσεις
Το σημαντικότερο νομοθέτημα που ισχύει στη χώρα μας για τις μεταμοσχεύσεις ιστών και οργάνων είναι ο νόμος 3984/2011 (ΦΕΚ 150 A’ /27-06-2011) «Δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων και άλλες διατάξεις» που ενσωματώνει στην ελληνική νομοθεσία την Οδηγία 2010/53/ΕΕ (αρχικά 2010/45/ΕΕ) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 7ης Ιουλίου 2010 και αντικατέστησε τον νόμο 2737/1999.
Ο νόμος 2737/1999 (ΦΕΚ 174 Α’/27-08-1999) «Μεταμοσχεύσεις ανθρωπίνων ιστών και οργάνων και άλλες διατάξεις», όπως και οι κανονιστικές πράξεις που εκδόθηκαν κατ’ εξουσιοδότηση αυτού, αποτέλεσαν ένα σημαντικό και καινοτόμο νομικό πλαίσιο για τις μεταμοσχεύσεις ιστών και οργάνων για την εποχή κατά την οποία εκδόθηκαν. Δώδεκα χρόνια αργότερα όμως, και μετά τη θλιβερή διαπίστωση ότι η χώρα μας κατέχει την τελευταία θέση σε ευρωπαϊκό επίπεδο στις μεταμοσχεύσεις οργάνων κρίθηκε αναγκαία η μεταρρύθμιση του νομικού αυτού πλαισίου.
Σημειώνεται επίσης ότι η Ελλάδα έχει υπογράψει και το Πρόσθετο Πρωτόκολλο της Σύμβασης του Οβιέδο, χωρίς όμως να το έχει ενσωματώσει στην εσωτερική της νομοθεσία ακόμη.
- Ν. 3984/2011(ΦΕΚ 150 A’ /27-06-2011) «Δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων και άλλες διατάξεις».
- Αιτιολογική Έκθεση του Ν. 3984/2011.
- Οδηγία 2010/53/ΕΕ (αρχικά Οδηγία 2010/45/ΕΕ) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίουτης 7ης Ιουλίου 2010 σχετικά με τα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας των ανθρώπινων οργάνων που προορίζονται για μεταμόσχευση.
- Ν. 2737/1999 (ΦΕΚ 174 Α’/27-08-1999) «Μεταμοσχεύσεις ανθρωπίνων ιστών και οργάνων και άλλες διατάξεις».
- Πρόσθετο Πρωτόκολλο της Σύμβασης του Οβιέδο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και τη Βιοϊατρική.
Κώδικας Ιατρικής Δεοντολογίας (Ν.3418/2005, ΦΕΚ Α’ 287/28-11-2005)
Η Βιοηθική Διαμεσολάβηση είναι μία νέα προσέγγιση διευθέτησης ηθικών διλημμάτων που ανακύπτουν κατά τη λήψη δύσκολων αποφάσεων αναφορικά με την ενδεδειγμένη ιατρική φροντίδα. Ο θεσμός αυτός είναι παντελώς άγνωστος στην χώρα μας, έχει δε μεγάλη απήχηση τα τελευταία χρόνια τόσο στη Δυτική Ευρώπη, όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.
Εύλογα, λοιπόν, διερωτάται κανείς: «τι ακριβώς είναι η Βιοηθική Διαμεσολάβηση και πού χρησιμοποιείται;»
Η Βιοηθική διαμεσολάβηση είναι σύμφωνη προς τις θεμελιώδεις αρχές της Διαμεσολάβησης, αλλά συνάμα παρατηρούνται αρκετές διαφοροποιήσεις που εναπόκεινται στην ιδιαίτερη φύση και την μοναδικότητα της διαδικασίας.
Συνηθέστερα, οι διαφορές που υπάγονται στην διαδικασία αυτή, κινούνται γύρω από διλήμματα ζωής ή θανάτου, αλλά και δύσκολες υποθέσεις επιλογής της κατάλληλης ιατρικής περίθαλψης σε παιδιά.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα υποθέσεων που ενδείκνυται η υπαγωγή τους στη διαδικασία αυτή αποτελούν οι περιπτώσεις:
α) διαφωνίας των γονέων ως προς την διακοπή της κύησης ή μη, όταν υπάρχουν ενδείξεις για συγγενείς ανωμαλίες του εμβρύου,
β) διαφωνίας των γονέων αναφορικά με την ενδεδειγμένη θεραπεία σε περιπτώσεις νεογνών/παιδιών με συγγενείς ανωμαλίες ή σοβαρές ασθένειες,
γ) διαφωνίας των συγγενικών προσώπων για την ενδεδειγμένη θεραπεία-περίθαλψη σε σοβαρές περιπτώσεις,
δ) διαφωνίας των συγγενών για τη δωρεά οργάνων,
ε) διαφωνίας του ιατρικού προσωπικού του νοσοκομείου με συναδέλφους ή με τη Διεύθυνση του Νοσοκομείου,
στ) διλημμάτων τέλους της ζωής κτλ.
Σε ποιους απευθύνεται:
Το σεμινάριο απευθύνεται σε διαπιστευμένους διαμεσολαβητές, ιατρούς, νοσηλευτές και όσους θέλουν να αποκτήσουν γνώσεις σε σχέση με την βιοηθική διαμεσολάβηση.
